بیــــر سیّـده كــوفه اؤفچیــــــلاری، اؤخ وؤریدیلار

هــــــــردن گوریــــدیلر كُمــگی یــوخ ،  وؤریدیلار

چــون چـوخ عزیـزدی، هامـیدان چــوخ وؤریدیلار

یـا زهــرا ـ یـا حــسیـن ـ یـا ابـوالفضــل العبـاس

«سونای» سئوگیلیلر گونون قوتلو اولسون

سونای

«سونای» یوردوما خوش گلیبسن. بیزی یامان یئرده یوخلاییبسان، كولتورمون آزقینلیغیندا  گونش اولدون یوردوما. سئوگیلیله لر چوخداندی سنی اونوتموشدولار. نئچه واختدی بیر اؤزگه والئنتاین آدلی بیریسی اولوسومو آلداتمیشدی. دئمه سنین یئرینه كئچمك ایسته ییرمیش، یوخسا سن دورمو آنلاییب، قارا بولودلاری قیراغا آتیب، ساری ساچلی گونشیمیزی بیزه گتیردین. سن بیرداها منیم وارلیغیمی منه آنلاتدین. من اؤز وارلیغیمی اونوتماق ایسته میرم. سن گلن گون، 31 زومار (شهریور) یئر- گؤی سئوگی له نیر. سئوگیلیلر سئوگی دونو گئییر. سئوگیسیزلرده سئوگی نی آختاریر. هامی قیرمیزی بویالی اورك، قیزیل گول، سئوگی مكتوبو، ... و بوتون سئوگی قوخوسو وئرن شئی لری آلیر. آنجاق سن بو گؤزللیگی یارادیسان. سئوگیلیلر بو گونده گرچكدن بیر- بیری دوشونولر. آیریلیق لار كوسوب گئدیرلر. باریش ایسه یورد سالیر. گونش ساچلارین داریر. اورك لر بیرگه دؤیونور. سئوگی هر یئره یاغیر. سارای لار، خان چوبان لاری هارایلیر. آنجاق سن هر ایل زومارین سون گونونده گل. هامی سنی گؤزله ییر. سن اولدوغوندا سئوگی یاشانیر. گؤزل آذربایجان توركجه سینده نغمه لر قوشولور. آشیق لار، سازلاریندا اصلی- كرم سسلندیریرلر. یوردوم جننته دؤنور، گئجیكمه هئچ زامان، آمان دیر تئز گل!

ـ سونای، آذربایجاندا سئوگیلیلر گونون آدیدیر و هر ایل زومار (شهریور) آیینین 31-نده اولور.

سونای آذربایجانین سئوگیلیلر گونو شكیل لری

sonay sevgililər günü şəkilləri

سونای 31 زومار (شهریور)

sonay Azərbaycanın sevgililər günü qutlu olsun

قوربان بایرامینیز موبارك اولسون

qurbaN bayramınıZ mubarəK olsuN

قوربان بایرامی اس ام اسلری (ساوجیق لاری)

qurbaN bayramI smSlərİ

اوره گینه داملا-داملا اومود, گونلرینه مین دادلی موتلولوق دولسون, سئودیكلرین هرگون یانیندا اولسون, اوزون و گولون هئچ سولماسین, قوربان بایرامین قوتلو اولسون

قوربان بایرامی عهدینه عمل ائدنلرین الله طرفیندن عزیزلندیگی،دعا‌لارینین قبول اولدوغو گوندور. الله دعالاریزی قبول ائتسین.قوربان بایرامینیز قوتلو اولسون.

گؤزللیك، بیرلیك, برابرلیك دولو, داها گؤزل و موتلو بیر قوربان بایرامی دیله ییریك. بؤیوكلریمیزین اللرینده و كیچیكلریمیزین گؤزلریندن اؤپوروك.

قوربان بایرامینی سئودیكلرینیزله برابر ساغلیق و حضور ایچینده گئچیرمنیزی دیله ییریك. بایرام بوتون اینسانلیقا خئیرلی اولسون!..

تانری  سؤیلدیگین دوعا‌لاری، ائتدیگین عمل‌لری، كسدیگین قوربانلاری، وئردیگین صدقه‌لری قبول ائتسین. قوربان بایرامینیز قوتلو اولسون

گینه آغلاتدی منی خان ننه نین آغلاماسی

سارانین سئللره بئل باغلاماسی

بتر آغلاتدی منی گؤیجه بئلین لاخلاماسی

فلك سالدی باشیمیزا قارانی
وئران قؤیدی نچَه كَندی ؛ آرانی

آغلادیبدی خان چؤبانی ؛ سارانی
اِئلیم آغلار ؛ مندَه اؤنلان آغلارام

اِئل غمیندَه سینه لَری داغلارام
نِئجَه گؤروم من اِئلیمین داغینی

خزان ویریب باغچاسینی ؛ باغینی
اؤلَن اؤلدی؛آغلار قؤیوب ساغینی

یارا بیتمَز عؤمور بؤیی اورَكدَه
زَهَر اؤلوب بال آغزیمدا چؤرَكدَه

چؤخ اِنسانین دامی اوچدی باشینا
یؤخ كؤچونی ساتیب؛هارا داشینا؟

كول اَلَه دی فلك اِئلین باشینا
آغلار قؤیوب آذربایجان اِئلینی

یادا دوشمور بیر داراسین تئلینی
تُپراق دؤلوب بالالارین گؤزونَه

قولاق وِئرون آنالارین سؤزونَه
اؤلوم ایستیر آللاهیندان اؤزونَه

پَر پَر اؤلان گول لَرینَه آغلاییر
بیر آه چكیب اورَكلَری داغلاییر

نَه بلایمیش بو زلزله آی آلله
اُروجلوقدا وِئردون بیزه پای آلله

ایستَمیریكپایوِئرَهسَن دای آلله
رحمت یاغدیر ائلیمیزین باشینا

كاش باخاسان گؤزلرینین یاشینا
هِریس ؛ اَهَر ؛ وَرزقانیم آغلاییر

بابك ایلَه ؛ سَتّار خانیم آغلاییر
دامارلاردا دؤنان قانیم آغلاییر

بو نَه یاشدی گؤزلَر دؤلوب قانیلان
آل وِئر اِئدیب فَلَكچؤخلی جانیلان

فلك گون لَرینی قارا اِیلَدون
داغلاییب سینه لَر ؛ یارا اِیلَدون

بوتؤی چؤرَك لَرین پارا اِیلَدون
بالالارین تؤپراق آلتدا ایتیردون

زلزلهیلَن سَن كامووی گؤتوردون
قُربان اؤلوم گؤزدَن آخان یاشوزا

نه گَتیردی فَلَك سیزین باشوزا
رَحم اِئتمَدی باجوزا ؛ قارداشوزا

دام ؛ داشوزی زلزلَیلَن اوچورتدی
خؤش گونلَری حَیاتوزدان قاچیرتدی

اومودی باغلایین تَك بیر آللاّها
تانری دان غیریلَر سالاجاق چاها

باش اَگمیون هئچ واخت سُلطانا ؛ شاها
قُربان اؤلوم غیرتوزه ؛ اِئلوزَه

تانری آدی هَر واخت گَلسین دیلوزَه
ظالیم فَلَك نِئجَه چیخدی اوجیا

گؤزویریبدیچؤخلی جَوان؛قؤجیا
شیرین لَرین دؤندَریبدی آجیا

(دهقان)آغلیریازدیقیجانسؤزل َری
((توركی یازدیم اؤخوسونلار اؤزلَری ))

اگر بو دونیادان واقت سیز كوچرسم

آغلاما آغلاما آنام آغلاما

گوزونده گوز یاشی ؛ اوره گینده غم

آغلاما آغلاما آنام آغلاما

چمن گوللریندن آلیب عطریمی

سن داها ایسته مه منیم خطریمی

قبیریمین اوستونده منیم عكسیمی

سن گوروب آغلاما آنام آغلاما

دوروب عصر لری بیر بیر واراقلا

اوخو بو دونیانین مین بیر ماراقلا

ایسترسن سن آنا ، یوز ایل سراغلا

من گلن دئگیلم آنام آغلاما

آغلاما آغلاما آنام آغلاما

فیطیــر
بایرامی
قوتلـــو
اولســـون
بوتــــون
سیـــز
توركلره

سونای چیست؟

سونای یك رسم دیرینه است. رسمی اسطوره ای و افسانه وار كه حتی قبل از ظهور اسلام تا به امروز پاس داشته است. گرچه به مرور زمان كم رنگ تر شده اما هنوز هم حداقل روستاهایی هستند كه این رسم را برپا می دارند. همانطور كه ازاسمش برمیاید باید ربط كاملی به ماه داشته باشد. معمولا اغلب افسانه ها و اسطوره ها در فرهنگ ما آذربایجانی ها و كلا تورك ها به ماه مربوط است. ماه در اسامی، اعیاد، و رسومات ما به طور كامل رخنه كرده و زیبایی افسانه وی به آنها داده است. سونای شبی ازسال است كه به اصطلاح به آن اعتدال پاییزی گفته میشود. شبی كه روز و شب برابر میشوند و ماه كامل میشود. این شب تقریبا شب آخر تابستان است(۳۱ شهریور). البته ممكن است جند روز زودتر یا دیرتر باشد همه اینها بستگی به كامل شدن ماه دارد. اما به هر حال می توان شب آخر تابستان را سونای نامید كه روزعشق درآذربایجان محسوب می شود. در اصل این شب مشابهات زیادی با جشن برداشت محصول در شورهای غربی دارد و در روستاها نیز به نوعی برای برداشت محصول استفاده می شود. اما همانگونه كه در كشور ما معمولا جشنهای باستانی محكوم به فنا شده اند این روز نیز هرساله بیشتر و بیشتر به سوی نابودی رفته است. در روستاها دراین شب بازیهای خاصی انجام می شود معمولا جوانان روستا با صدایی خاص كه به (آواوا) مشهوراست همه را به میدان روستا و برای شروع بازی دعوت می كردند. دراین شب خاص ماه و خورشید در زاویه ی 180 درجه قرار گرفته و هنگام غروب دقیقا بر روی هم قرار می گیرند. البته این دیدارخیلی به سرعت اتفاق میافتد و زیاد به طول نمی انجامد. این موضوع تا ابد ادامه دارد. از قدیم این اتفاق به یك نوع عشق تشبیه شده است. عشق ماه به خورشید. عشقی كه تمامی ندارد و ابدی محسوب می شود درست مانند عشق هایی كه در داستان های فولكلور آذربایجان همانند اصلی- كرم وجود دارد. عشقی كه حتی با سوخته شدن نیز تمامی نمی پذیرد. طبق این افسانه عشق این دو عاشق تمامی ندارد و تا ابد تكرار می شود و ادامه میابد. همه این موارد و عناصر در داستان های دیگر ما همانند كوراوغلی نیز صادق هستند. چه می توانیم بكنیم؟ همان كارهایی كه در والنتاین انجام می دهیم می توان در سونای نیز انجام گیرد. نباید انتظار داشته باشیم كه فعلا بازیهای مخصوص آن روز همان طور كه در گذشته بوده، انجام گیرد. هر هدایایی باشد كه رنگ بوی عشق نیز داشته باشد. این هدایا می تواند ازشمع، گل، عروسك و صنایع دستی گرفته تا یك كتاب متغییر باشد. اگر بتوانید چیزی پیدا كنید كه نشانی ازماه كامل داشته باشد كه سنگ تمام می شود. كلا چیزهایی كه رنگ و بویی ازماه داشته باشند متناسب تر هستند. هدیه بهانه ای برای مناسب است برای گرامی داشت این روز و معرفی آن به دیگران از طریق ارسال اس ام اس و غیره. برای اطلاعات بیشتر رمان(آواوا) نوشته استاد ناصر منظوری كاملترین و شیرین ترین نوشته در مورد سونآی است. در مقدمه و بخش اول كتاب توضیحات كاملی درمورد اسطوره ها و سونای و كلمات كلیدی داده شده و دربخش اصلی می توانید رمانی جذاب براساس این موضوع بخوانید. با خواندن این رمان بر تمام جنبه های سونای آگاه خواهید شد. كتاب توسط انتشارات اندیشه نو منتشر شده است.